آفتاب بافق؛ امروز به مناسبت هفته منابع طبیعی و شعار “قانون، حفاظت و حمایت از منابع ملی”، بر آن شدیم تا بار دیگر اهمیت حفظ و حراست از این موهبت‌های خدادادی را یادآور شویم. منابع طبیعی، از جنگل‌ها و مراتع گرفته تا آب‌ها و خاک‌ها، نه تنها میراثی ارزشمند برای نسل حاضر، بلکه امانتی گران‌بها برای آیندگان هستند. 

حفاظت از این منابع، نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک تعهد حقوقی است که در قوانین کشورمان به‌طور صریح آمده است. 

قوانین مهم در حفاظت از منابع طبیعی: 

 ۱. حفاظت از جنگل‌ها و مراتع: 

   – ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع: 

     “قطع درختان جنگلی بدون مجوز ممنوع است و مرتکب به پرداخت جریمه نقدی و حبس محکوم می‌شود.”

– ماده ۴۷ همین قانون: 

     “هرگونه آتش‌سوزی عمدی یا غیرعمدی در جنگل‌ها و مراتع جرم است و مرتکب به مجازات حبس و جریمه نقدی محکوم می‌شود.”

 ۲. حفاظت از خاک: 

   – قانون حفاظت از خاک (مصوب ۱۳۹۸): 

     “هرگونه تخریب، آلودگی یا تغییر کاربری غیرمجاز خاک جرم است و مرتکب به پرداخت جریمه و الزام به احیای خاک محکوم می‌شود.”

۳. ممنوعیت تصرف اراضی ملی: 

   – ماده ۵۵ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع: 

     “هرگونه تصرف، تغییر کاربری یا تخریب اراضی ملی، جنگل‌ها، مراتع و بیشه‌های طبیعی بدون مجوز قانونی ممنوع است. متخلفان علاوه بر الزام به بازگرداندن زمین به حالت اولیه، به پرداخت جریمه نقدی و مجازات حبس محکوم می‌شوند.” 

   – ماده ۶۷۰ قانون مجازات اسلامی: 

     “هرکس به طور غیرقانونی اراضی ملی یا دولتی را تصرف کند، به مجازات حبس از ۶ ماه تا ۲ سال و جریمه نقدی محکوم می‌شود.” 

همچنین، حفاظت از آب و هوا نیز به‌طور غیرمستقیم با منابع طبیعی مرتبط است: 

– قانون توزیع عادلانه آب و قانون هوای پاک از جمله قوانینی هستند که به حفظ کیفیت این منابع حیاتی کمک می‌کنند. 

اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: 

“در جمهوری اسلامی، حفاظت از محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می‌گردد. از این رو، فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.” 

ما به عنوان شهروندان مسئول باید: 

– در حفظ و احیای منابع طبیعی کوشا باشیم. 

– از هرگونه اقدام تخریبی یا آلوده‌کننده محیط زیست خودداری کنیم. 

– در صورت مشاهده تخلفات زیست‌محیطی، مراتب را به مراجع ذی‌صلاح مانند ادارات منابع طبیعی یا محیط زیست گزارش دهیم. 

بیایید در این هفته مهم، با افزایش آگاهی حقوقی خود و دیگران، گامی مؤثر در جهت حفظ و احیای منابع طبیعی برداریم. یادمان باشد که حفاظت از این منابع، یعنی حفاظت از زندگی خود و آیندگان. 

سمیرا زریگانی

کارشناس و مشاور حقوقی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بافق